فرمت فایل: ورد - Word  

مرجع فایل - قابل ویرایش ) 

تعداد صفحه : 5
نوروزیکیازکهن‌ترینجشن‌هایبهجاماندهازدورانباستاناست. خاستگاهنوروزدرایرانباستاناستوهنوزمردممناطقمختلففلاتایراننوروزراجشنمی‌گیرند. زمانبرگزارینوروز،درآغازفصلبهاراست. نوروزدرایرانوافغانستانآغازسالنومحسوبمی‌شودودربرخیدیگرازکشورهاتعطیلرسمیاست.بنابهپیشنهادجمهوریآذربایجان [۱]،مجمععمومیسازمانمللدرنشست ۴ اسفند ۱۳۸۸ (۲۳ فوریه ۲۰۱۰) ۲۱ ماهمارسرابه‌عنوانروزجهانیعیدنوروز،باریشهٔایرانیبه‌رسمیتشناختوآنرادرتقویمخودجایداد. درمتنبهتصویبرسیدهدرمجمععمومیسازمانملل،نوروز،جشنیباریشهایرانیکهقدمتیبیشاز ۳ هزارسالداردوامروزهبیشاز ۳۰۰ میلیوننفرآنراجشنمی‌گیرندتوصیفشده‌است.[۲]پیشازآندرتاریخ ۸ مهر ۱۳۸۸ خورشیدی،نوروزتوسطسازمانعلمیوفرهنگیسازمانمللمتحد،بهعنوانمیراثغیرملموسجهانی،بهثبتجهانیرسیده‌بود.[۳] در ۷ فروردین ۱۳۸۹ نخستیندورهٔجشنجهانینوروزدرتهرانبرگزارشدواینشهربهعنوان «دبیرخانهٔنوروز»شناختهشد.زماننوروزجشننوروزازلحظهاعتدالبهاریآغازمی‌شود. دردانشستاره‌شناسی،اعتدالبهارییااعتدالربیعیدرنیم‌کرهشمالیزمینبهلحظه‌ایگفتهمی‌شودکهخورشیدازصفحهاستوایزمینمیگذردوبهسویشمالآسمانمی‌رود. اینلحظه،لحظهاولبرجحملنامیدهمی‌شود،[۴] ودرتقویمهجریخورشیدیبانخستینروز (هرمزروزیااورمزدروز) ازماهفروردینبرابراست. نوروزدرتقویممیلادیبا ۲۱ یا ۲۲ مارسمطابقتدارد.[۵]درکشورهاییمانندایرانوافغانستانکهتقویمهجریشمسیبهکاربردهمی‌شود،نوروز،روزآغازسالنواست. امادرکشورهایآسیایمیانهوقفقاز،تقویممیلادیمتداولاستونوروزبهعنوانآغازفصلبهارجشنگرفتهمی‌شودوروزآغازسالمحسوبنمی‌شود.[۶]واژهٔنوروزواژهنوروزیکاسممرکباستکهازترکیبدوواژهٔفارسی «نو»و «روز»بهوجودآمدهاست. ایننامدردومعنیبه‌کارمی‌رود:[۷] ۱) نوروزعام: روزآغازاعتدالبهاریوآغازسالنو ۲) نوروزخاص: روزششمفروردینبانام «روزخرداد» ایرانیانباستانازنوروزبهعنوانناواسرِدایعنیسالنویادمی‌کردند. مردمانایرانیآسیایمیانهنیزدرزمانسغدیانوخوارزمشاهیان،نوروزرانوساردونوسارجیبهمعنایسالنومی‌نامیدند.[۸]واژهنوروزدرالفبایلاتیندرمتن‌هایگوناگونلاتین،بخشنخستواژهنوروزبااملایNo،Now،NovوNawوبخشدومآنبااملایRuz،RoozوRouzنوشتهشدهاست. دربرخیازمواقعایندوبخشپشتسرهمودربرخیبافاصلهنوشتهمی‌شوند. امابهباوردکتراحسانیارشاطربنیان‌گذاردانشنامهایرانیکا،نگارشاینواژهدرالفبایلاتینباتوجهبهقواعدآواشناسی،بهشکلNowruzتوصیهمی‌شود. اینشکلازاملایواژهنوروز،هم‌اکنوندرنوشته‌هاییونسکووبسیاریازمتونسیاسیبهکارمی‌رود.[۹] پیشینه منشاوزمانپیدایشنوروز،بهدرستیمعلومنیست.[۸] دربرخیازمتن‌هایکهنایرانازجملهشاهنامهفردوسیوتاریخطبری،جمشیدودربرخیدیگرازمتنها،کیومرثبه‌عنوانپایه‌گذارنوروزمعرفیشدهاست.[۱۰] پدیدآورینوروزدرشاهنامه،بدینگونهروایتشدهاستکهجمشیددرحالگذشتنازآذربایجان،دستوردادتادرآنجابرایاوتختیبگذارندوخودشباتاجیزرینبررویتختنشست. بارسیدننورخورشیدبهتاجزریناو،جهاننورانیشدومردمشادمانیکردندوآنروزراروزنونامیدند.[۸]برخیازروایت‌هایتاریخی،آغازنوروزرابهبابلیاننسبتمی‌دهد. برطبقاینروایت‌ها،رواجنوروزدرایرانبه ۵۳۸ سالقبلازمیلادیعنیزمانحملهکورشبزرگبهبابلبازمی‌گردد.[۸] همچنیندربرخیازروایت‌ها،اززرتشتبه‌عنوانبنیان‌گذارنوروزنامبردهشدهاست.[۸] امادراوستا (دستکمدرگاتها) نامیازنوروزبردهنشدهاست.[۱۱] آیین ها خانه‌تکان خانه‌تکانییکیازآیین‌هاینوروزیاستکهمردمبیشترمناطقیکهنوروزراجشنمی‌گیرندبهآنپایبندند. دراینآیین،تمامخانهووسایلآندرآستانهنوروزگردگیری،شستشووتمیزمی‌شوند.[۲۶] اینآییندرکشورهایمختلفازجملهایران،تاجیکستانوافغانستانبرگزارمی‌شود.[۲۷] آتش‌افروزی برگزاریمراسمآتش‌افروزیدرمیانکردهادرشهراستانبول،ترکیهرسمافروختنآتش،اززمان‌هایکهندرمناطقنوروزمتداولشدهاست. درایران،جمهوریآذربایجانوبخش‌هاییازافغانستان،اینرسمبه‌صورتروشنکردنآتشدرشبآخرینچهارشنبهسالمتداولاست. اینمراسمچهارشنبه‌سورینامدارد.[۲۷] پریدنازرویآتشدرایامنوروزدرترکمنستاننیزرایجاست.[۲۸]همچنینرسمافروختنآتشدربامدادنوروزبرپشتبام‌هادرمیانبرخیاززرتشتیان (ازجملهدربرخیازروستاهاییزددرایران) مرسوماست.[۲۹