محل لوگو

نظرسنجی سایت

آیا از محصولات ما راضی هستید ؟

اشتراک در خبرنامه

جهت عضویت در خبرنامه لطفا ایمیل خود را ثبت نمائید

Captcha

آمار بازدید

  • بازدید امروز : 274
  • بازدید دیروز : 1496
  • بازدید کل : 3928948

مقاله درباره مروري بر مفاهيم جامعه مدني و هژموني


فرمت فایل: ورد - Word Image result for word 

مرجع فایل - قابل ویرایش ) 

 

تعداد صفحه : 7
مروريبرمفاهيمجامعهمدنياز دیدگاه صاحبنظران جامعه شناسی جامعهمدنيبهعنوانيکمفهومعمدتاًنوينازقرنهفدهمتانوزدهمپديدآمد. اينمفهوممظهرِتفکيکزندگيمدنيوسياسيازيکديگراست،تفکيکيکهدرگذشتهتقريباًناشناختهبود. دريونانباستانورومچنينمفهوميبدينوضوحوجودنداشتهاست،اگرچهزمينههاييبرايجداييحقوقخصوصيازعموميشکلگرفتهبود. درواقع،نخستيننشانههايمفهومجامعهمدنيرادرصورتبنديهايهابز،لاکوروسو،نظريهپردازاناوليهروشنگري،مييابيم. البتهدرآثارايننظريهپردازاننيزتمايزجامعهمدنيازجامعهسياسيبطوردقيقمشخصنبود. آنهابيشتربهتعريفمفهوم «وضعطبيعي»پرداختندوجامعهمدني (ياسياسي) رانقطهمقابلوضعطبيعيبشمارميآوردند؛جامعهايقرارداديکهساختگيومصنوعِخردجمعيبود. بعلاوهآنهابااشارهبه «حقوقخصوصي»سعيداشتندحريميدورازدسترسدولتايجادنمايندکهحافظحقوقطبيعيواوليهانسانهاباشد. درمجموعنظريهپردازانقرارداداجتماعيبيشتربرافتراقاتجامعهمدني (وسياسي) ازوضعطبيعيتاکيدداشتند،وکمتربهجداييمفهوميجامعهمدنيازجامعهسياسيتوجهنمودند. رويکردايدآليستيومبتنيبرفلسفهنابِنظريدرتدوينمفاهيم،وهمچنينبرداشتغيرتاريخيآنهاازجامعهمنشاءانتقاداتيبودکهتوسطمکتباقتصادسياسيکلاسيکموردبحثقرارگرفت. مکتباقتصادسياسيکلاسيککهدرقرنهجدهمپديدآمد،تماممفهومپردازيهايرايجدربارهدولتوجامعهمدنيرابهچالشطلبيد. ازصاحبنظرانعمدهاينمکتبميتوانبهآدامفرگوسن،آداماسميت،وجاناستوارتميلاشارهنمود،البتهنظريهپردازانديگريهمچونريکاردو،مالتوس،وجيمزميلهمدراينمکتبفعاليتداشتند. برخلاففلسفهنظري،اقتصادسياسيادعايعلميبودنداشت. اقتصادسياسيبرداشتتاريخيدقيقيرابجايبرداشتهايموجوددربارهخاستگاهدولتهاوجوامعمطرحنمود. اينبرداشتديگربهتصوراتفرضينيازينداشت،بدينمعنيکهبجايارائهنظرياتِايدآليستيوطبعاًهنجاري (Normative)،سعيداشتتاواقعيتجامعهمدنيراريشهيابينمودهودرقالبينظريبياندارد. بهعقيدهنظريهپردازاناينمکتب،جامعهمدنيحوزةخودخواهيهمگانياست،جاييکهدرآنهرکسي،ديگريراوسيلهايبرايدستيابيبهاهدافخودميداند. بارزترينشکلآن،زندگياقتصادياست. بهعنوانمثالازنظرآداماسميت،جامعهمدنيمعلولِسودجوييافرادبودهاستونهمعلولِخواستوبرنامهريزيحکام. درواقعمکتباقتصادسياسيکلاسيکباتقدمدادنبهجامعهمدني،اينانديشهراردميکردکهدولتمنبعارادهوخواستجمعياست (چاندوک، 1377: 97). بدينترتيب،مکتباقتصادسياسيکلاسيکدرموردرابطهدولتوجامعه،تحولفکريمهميبوجودآوردوزمينههايجداييامراجتماعيازامرسياسيرافراهمساخت. هگلرااغلبنخستيننظريهپردازيميدانندکهبرخلافنظريهپردازانيکهامورسياسيومدنيرابهعنوانمقولههاي «مترادف»بهکارميبردند،دولتراازجامعهمدنيتميزبخشيد. جامعهمدنيدرفلسفههگل، «دقيقهاي»استميانخانوادهودولت. جامعهمدنيدرمقايسهباخانواده،خودشکلنارساييازدولتاستودرمقايسهبادولتهممقولهايجزئياست. جامعهمدنيهگلبهحوزةاقتصادسياسيمحدودنميشود. درواقعجامعهمدنيازنظرهگل،اولينمرحلهازتشکيلدولتبهشمارميرود. بنابراينجامعهمدنيشکلفروترونارساييازدولت «عام»است (بشيريه، 1379: 331). درنتيجهجامعهمدنيفضايياستکههگلطرحتاريخيخودبرايسازشدادن «جزئيوکلي»دريکجماعترادرآنجايميبخشد. هگلدرکتابفلسفهحق،بهپيرويازاقتصاددانانانگليسيمعتقداستکهمحتوايجامعهمدنيراعمدتاًانگيزههايفرديتشکيلميدهد؛اماشاملنهادهاياجتماعيوفکريديگريکهبهزندگياقتصاديسامانميبخشد،نيزميباشدکهسرانجامبهحياتعقلانيدولتميانجامد. درانديشههگل،دولتدرواقعسنتزخانوادهوجامعهمدنياست. ميتوانتلاشهگلبرايسازماندادنجامعهمدنيراشيوهايدانستکهبوسيلهآندولتدرجامعهمدنيرخنهدادهميشود. بهعبارتي،جامعهمدنيهگلنمايندهنخستينمرحلهتشکيلدولتاستونهادهايواسطهدرجامعهمدني،شکلکوچکتردولتهستند،درنتيجهجامعهمدنييکياز «برنهادههاي» (آنتيتز) شکلگرفتندولتاست. هگلدرادبياترشديابندهدربارهجامعهمدنيدخالتيانکارناپذيرداشت. اوجامعهمدنيراشناساييکردوجايگاهتاريخيبخشيد،امانميتوانستبرايمسائليکهچنانبهحدتتشخيصدادهبود،جزدردرونچارچوبموجودجامعهودولت،راهحليبيانديشد. مارکسچشماندازهگليجامعهمدنيرابهميراثبرد،اماتحليلراپيشتربُردتاخودِنظامرازيرسوالبَرَد. مارکسبانقدفلسفهحقهگلاستدلالميکندکهجامعهمدنيصرفاًعرصهاينيستکهدرآنمنفعتخودخواهانهيکنفربامنفعتخودخواهانةکسيديگربرخوردميکند،بلکهقلمرواستثماربهمفهوميويژهاست. جايياستکهتصاحبکاراضافيصورتميگيرد. بنابراين «جامعهمدنيعرصهتضادومبارزهطبقاتياست». مارکسدرردتوانايينهادهايموجودبرايسازشدادنمنافعمتضاد،تقدميراکههگلبهدولتدادهبودوارونهميکندوبيانميداردکهاينجامعهمدنياستکهبردولتتقدمدارد (چاندوک، 1377: 137). درحقيقتمارکستقدمجامعهمدنيرااحياکردودولترامطيعجامعهمدنيعنوانداشت. درصورتبنديمارکسجامعهمدنيصحنهايشدکهديالکتيکبينامراجتماعيوامرسياسي،بينچيرگيوايستادگي،بينسرکوبورهاييدرآنبهاجرادرميآيد. بنابراينازنظرمارکس،دولتوجامعهمدنيجهانهايدوگانهاينيستند،آنچنانکههگلفرضميکرد،بلکهآنهاقطبهايمخالفيکتضادواحدندوجامعهمدنيجنبهاصلياينتضاداست. درحقيقتمارکسبهپيرويازسنتاقتصادسياسي،جامعهمدنيرامرحلهايازتاريخميداندودربسياريازمواردجامعهمدنيرا «جامعةبورژوايي»مينامد. ويژگيهايعمدهجامعهمدنيازنظروي،رقابت،فردگراييومنازعهاست. بهعبارتکلي،رويکردمارکسبهجامعهمدنيديالکتيکيبودواگرچهذاتآنراناشيازروابطبورژواييميدانستامازمينههاييرابرايظهورتضادطبقاتيازدرونآندرنظرداشت. امااينرويکردديالکتيکيدربرداشتهايارتدوکسواقتصادگرايانهازنظرياتمارکسبهتدريجازبينرفت. تنها،بعدهابابازگشتبهرويکردديالکتيکيمارکستوسطنومارکسيستهاوبويژهگرامشي،توجهمجددبهمبحثجامعهمدنيميسرشد. آنتونيوگرامشي،برخلافمارکسيستهايارتدوکسکهجامعهمدنيرابهزيربناکاهشميدادند،سعيداشتجلوههايجامعهمدنيرادرتعاملبينزيربناوروبنانمايشدهد. بهعقيدهگرامشيجامعهمدنيموضعياستکهدرآنبلوکهايقدرتطبقاتيعملميکنندتاشکلهاينامرئي،نامحسوسوظريفقدرتراازطريقنظامهايآموزشي،فرهنگي،دينيوديگرنهادهااعمالکنند. جامعهسياسي (دولت) ازطريققانونهايجزاييوقوهقهريهاِعمالقدرتميکند،درحاليکهدرجامعهمدني،ذهنوروانازطريقنهادهايهژمونيکمنضبطميشود. بهعبارتديگر،جامعهمدنيبهعنوانمجموعهکردارهاياجتماعي،ساختارهايزيربناييتوليدسرمايهداريوروبناهايايدئولوژيکودولتراوفقميدهد (چاندوک، 1377: 157). درواقع،بايدتوجهداشتکهمفهومجامعهمدنينزدگرامشي،ازتفاسيرِاکونوميستيانديشههايمارکسفراترميرود،بهطوريکهجامعهمدنيراصرفاًبهسطحاقتصاديکاهشنميدهد. بهبيانديگر،درنظرگرامشيجامعهمدنيبهحوزهروابطاقتصاديبرنميگرددبلکهجامعهمدنيبهعنواندستگاهيازنهادهايروبناييکهنقشميانجيمياناقتصادودولترادارندازحوزهروابطاقتصاديتمييزدادهميشود (اندرسون، 1383: 73). درواقع،بهبيانخودگرامشي: «ميانساختاراقتصاديودولتباقهروقوانينش،جامعهمدنيقراردارد» (بهنقلازاندرسون، 1383: 73). درتشريحنظرگرامشيدربارهجامعهمدني،بايدبهمباحثويدربارهبررسيانقلاببلشويکيروسيهپرداخت. درواقع،درجريانبررسيوتحليلانقلابروسيهومقايسهآنبامبارزاتسوسياليستيدراروپايغربياستکهگرامشيحدومرزجامعهمدنيوارتباطآنبادولترامشخصميسازد


مبلغ قابل پرداخت 52,100 تومان

توجه: پس از خرید فایل، لینک دانلود بصورت خودکار در اختیار شما قرار می گیرد و همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال می شود. درصورت وجود مشکل می توانید از بخش تماس با ما ی همین فروشگاه اطلاع رسانی نمایید.

Captcha
پشتیبانی خرید

برای مشاهده ضمانت خرید روی آن کلیک نمایید

  انتشار : ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۷               تعداد بازدید : 174

به راحتی از ما خرید کنید به شما تضمین میکنیم که از فایل های ما راضی باشید

فید خبر خوان    نقشه سایت    تماس با ما